GROTENBERGE
De fundamenten van het klooster werden in 1874 gelegd. We kunnen stellen dat door toedoen van de gefortuneerde jurist August De Rouck dit klooster vorm heeft gekregen. Hij stelde zijn hele leven ten dienste van de uitbouw van katholieke werken. In Grotenberge had hij de bedoeling om een vrouwelijke kloostergemeenschap op te richten. Hij schonk onder andere percelen grond om het klooster te bouwen. Het klooster werd opgericht naast de neogotische parochiekerk (1853-1855) en werd toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.
Op 10 oktober 1875 werd het klooster plechtig ingezegend door Mgr. Bracq. Ook de aanpalende grot met het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes werd gewijd.
In de loop der jaren spitste de werking zich in toenemende mate toe op het onderwijs. De meisjesschool werd bij de eerste schoolstrijd in 1879 uitgebreid met een afdeling voor jongens. August De Rouck liet een jongensschool bouwen die op 12 september 1880 door Mgr. De Battice werd ingewijd.
De zusters van H. Vincentius a Paulo van Deftinge werden belast met de opstart van de kloostergemeenschap. De eerste moeder-overste werd in 1875 zuster Benedicta.
August De Rouck gaf hen de opdracht onderwijs te verstrekken aan meisjes en een toevluchtsoord te zijn voor mannelijke en vrouwelijke bejaarden, zieken en weesmeisjes.
In 1878 traden zeventien kloosterlingen in. De eerste postulanten uit Grotenberge deden hun intrede in 1883In de loop der jaren spitste de werking zich in toenemende mate toe op het onderwijs. De meisjesschool werd bij de eerste schoolstrijd in 1879 uitgebreid met een afdeling voor jongens. August De Rouck liet een jongensschool bouwen die op 12 september 1880 door Mgr. De Battice werd ingewijd.
De kloostergemeenschap van Grotenberge kampte in de beginperiode met financiële problemen. De belangrijkste inkomsten haalden ze uit een professionele wasserij die August De Rouck had laten inrichten. De zusters reinigden en behandelden linnengoed voor rekening van begoede personen.
Vanaf 1 januari 1899 gaven de zusters te Oombergen les aan de plaatselijke jeugd. De kleuterafdeling stond onder de leiding van zuster Amanda; onderwijzeres Helena Laurent stond in de lagere school. In 1901 ging met over tot de oprichting van een tweede klas in de lagere school. De daling van het aantal leerlingen in het schooljaar 1975-1976 had een fusie met de school van Grotenberge tot gevolg.
Na de eerste wereldoorlog ging men van start met een kostschool en een internaat. Bij de opening waren er 20 leerlingen. Kort na de tweede wereldoorlog verbleven in het Pensionnat pour jeunes filles et garçons tweehonderd kinderen. Toen er een minimaal kostgeld opgelegd werd, verminderde het aantal tot een vijftigtal. Vanaf 1 september 1959 werden de onderwijsactiviteiten geïntegreerd binnen de Vrije Gesubsidieerde Lagere School van het klooster.
Op 27 september 1923 werd VZW Gesticht van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes te Grotenberge opgericht en werden de gronden en gebouwen definitief overgedragen.
De middelbare school werd opgestart en van nog recentere datum is de school van Bijzonder Lager Onderwijs (1963)
In 1889 waren er 178 kinderen ingeschreven in het basisonderwijs. Na de tweede wereldoorlog telde de basisschool, waar men tot de leeftijd van 14 jaar les kon volgen in de vierde graad, een tachtigtal leerlingen. Ingevolgde de sluiting van de kostschool groeide vanaf 1959 aanzienlijk in de periode 1963-1969 verdubbelde het aantal leerlingen ingevolge het gemengd maken van de lagere school. In 1975 werd een twaalfde klas in gebruik genomen en een jaar later volgde de fusie met de school van Oombergen. Na een piek met 299 leerlingen gingen de cijfers in dalende lijn. Daarna volgenden heel wat schommelingen door de interactie met de in de buurt gelegen kleuter- en basisscholen.
De middelbare school van Grotenberge begon op 1 september 1957 met 22 studenten en na enkele jaren van stagnatie tekende zich vanaf 1962-1963 een stijgende trend af. De echte doorbraak kwam er pas met het opstarten van een hogere cyclus in 1969.
Drie jaar later telde de humaniora 170 leerlingen. In 1985 vond een fusie plaats met de handels- en beroepsafdeling van het Technisch Instituut Sint-Lieven te Sint-Lievens-Houtem, waar er een stijging kwam naar 364 leerlingen.
In 1963 opende de congregatie op initiatief van bestuurder Windey de Sint-Bernadetteschool. Deze school richt zich naar leerlingen met een licht mentale achterstand. Bij de start waren er 24 kinderen.
Eén jaar later werden twee nieuwe chalets gebouwd en Mgr. De Kesel zegende op 21 juni 1964 de school in. Op 24 mei 1965 vond de eerstesteenlegging plaats van de turnzaal en de slaapruimte door E.H. De Wandel, directeur-generaal van het katholiek onderwijs.
OOMBERGEN
Voormalige parochiale lagere meisjesschool met klooster en godshuis van de zusters van Sint-Franciscus van het Crombeen te Gent, nu parochiecentrum 't Klooster.
Oprichting van een klooster met school door pastoor De Somer in 1882, uitgevoerd door aannemer Isidoor Van Hoorde naar plannen van Fredericq Van de Meulebroecke (Berchem).
Eerstesteenlegging op 11 januari 1882. 15 are grond was afgestaan door de familie d'Arenberg, prinsen van Massemen, nu graaf de Merode-d'Arenberg. Het klooster werd betrokken door zusters Franciscanessen van het Crombeen van Gent. Op 28 september 1882 kwamen drie zusters om de nieuwe school te bedienen. In 1886 werd een corsetschool ingericht in de grote bovenzaal. In 1896 werd hiervoor een nieuw lokaal opgericht op de speelplaats.
De juffouwen De Beer uit Leeuwergem namen het initiatief voor de uitbreiding van het klooster in Oombergen. Zij drukten in een onderhoud met moeder Appolonia van Grotenberge hun idee uit om hun woning nabij de kerk die in 1895 was afgebrand te willen verkopen om er een ruimer klooster op te bouwen. Na het fiat van de kerkelijke overheid kocht de kloostergemeenschap het terrein aan.
Voornamelijk in de periode 1896-1898 uitbreiding van het gebouwencomplex met gebouwen van twee verdiepingen waaronder ten zuidwesten in 1896-97 toegevoegde lange haakse vleugel met nieuwe schoollokalen, vooruitspringend tot de straat. Aanbouw van nieuwe kloosterkapel gelijktijdig met de oprichting van een hospice in 1897-1898,
Bij de voltooiing van de nieuwbouw, die onder de bescherming van de Heilige Jozef werd geplaatst, vertrokken in november 1898 overste Aloysia, zuster Antonia en zuster Amanda naar Oombergen. De kroniek van het klooster van Grotenberge meldt dat dit in stilte verliep. In januari 1899 startten de lessen in de kleuter- en de lagere school.
In de nacht van 7 op 8 april 1919 brandde de parochiekerk van Oombergen uit, en bracht men de kerkdiensten naar twee klassen van de zusters. Vier jaar later, op 16 maart 1923, vond de overbrenging van het Heilig Sacrament naar de gerestaureerde kerk plaats. De zusters die het klooster enkel verlieten voor het bijwonen van de recollectiedagen en de retraites in het moederhuis, waren actief in het parochiaal leven en stonden in voor het onderhoud van de kerk. Na de opheffing op 1 november 1971 keerden de zusters naar Grotenberge terug. Het rusthuis werd gesloten in 1977.
Naar aanleiding van de verbreding en nieuwe aflijning van de steenweg (provinciale weg Wetteren-Oombergen) werden de schoolgebouwen in 1955-1957 afgebroken en vervangen door een nieuw langgerekt gebouw zijdelings in het verlengde van het klooster, nu vrije basisschool (nummer 244). Opheffing van het klooster begin 1990.
INVENTARIS ONROEREND ERFGOED 2023: Parochiale lagere school met klooster [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85157 (geraadpleegd op 9 september 2023).
kOENRAAD DE WOLF: "Acht eeuwen geschiedenis Grauwzusters-Penitenten"
